Ben jij je ervan bewust hoe vaak je oordeelt over een ander? Het oordelen over andere mensen gebeurt wanneer je iets ziet, hoort of meemaakt. Meestal is dat in interactie met andere mensen, in en over een bepaalde situatie. In dit blog richt ik me vooral op de situatie wanneer een ander iets doet of nalaat waardoor jij je tekortgedaan voelt, niet voldoende gezien voelt, een gemis ervaart of innerlijk geraakt wordt. En voor datgene wat het met jou doet, houd jij de ánder verantwoordelijk.
Oordelen
Het oordelen raakt je vanbinnen; het roept iets van boosheid, irritatie, frustratie, onbegrip of verdriet in je op. Lang niet iedereen die oordeelt is zich ervan bewust dat het iets in henzelf raakt. Hiervoor moet je ‘naar binnen kijken’. Het kenmerkende van het ‘oordelen’ is juist dat de focus sterk naar ‘buiten’ is gericht; naar de ander. Wanneer je dit doet geef een stukje van je eigen regie op. Hoe jij je voelt is dan afhankelijk van de ander.
Oordelen; een conflict in jezelf
Soms worden oordelen openlijk uitgesproken. Soms leven ze alleen in je gedachten.
Het uitgangspunt is heel simpel. Alles wat jij denkt, alles wat jij voelt, alles wat jij ervaart, alles wat jij beleeft: dat zit in jou, dat is van jou en het zegt iets over jou. Het zegt iets over jou, in relatie tot de situatie waarin jij je bevindt. In de wisselwerking tussen jou en de ander gebeurt er iets in je, dat jóu raakt.
Alleen jij bent eigenaar van jouw gevoelens en gedachten. En alleen jij bent verantwoordelijk voor jouw handelen. Dat handelen, jouw manier van reageren op de situatie kan bijvoorbeeld een oordeel zijn. Of je die uitspreekt of alleen maar denkt, dat maakt niet uit. Het oordeel dat jij hebt gaat daarmee altijd over jezelf en niet over de ander. De ander triggert jou en is daarmee de aanleiding voor jouw geraaktheid. Jíj bent geraakt, er gebeurt iets bij jou. En dát leg je vervolgens op het bordje van de ander. Daar gaat het mis. Want de ander is misschien wel de aanleiding van jouw geraaktheid maar nooit de oorzaak. Wat het met jou doet en hoe jij reageert, dat staat los van de ander.
‘Alleen jij bent eigenaar van jouw gevoelens en gedachten’
Een voorbeeld van oordelen
Stel je voor dat je een teamlid bent in een bedrijf dat vooroploopt in de branche. Met het einde van het kwartaal in zicht, lijdt het team een onverwachte tegenvaller in een belangrijk project. Deze misstap zou de zeker gegarandeerde zakelijke triomf kunnen dwarsbomen. De manager, die het project uitgebreid met het team heeft voorbereid, is furieus. Na afloop van de presentatie krijg je van de manager een pittige, ongezouten reprimande: “Een collectieve ondermaatse prestatie, beschamend wat jullie hebben laten zien! Iedereen heeft vandaag ondermaats gepresteerd!” En weg was hij.
In de nasleep zijn er diverse reacties en oordelen van de teamleden:
- Boosheid: “Hou je mond; ik weet ook wel dat het niet goed was. Dat hoef je me echt niet te vertellen.”
- Emotionele Ontlading: Tranen rollen over de wangen, gevoelens van persoonlijke schuld voor gemaakte fouten.
- Angstige Terughoudendheid: Dichtslaan en ineenkrimpen bij de harde woorden van de manager.
- Onverschilligheid: “Zo’n succesvol project, hoe belangrijk is dat nu eigenlijk? Er zijn ergere dingen in de wereld.”
- Humorvolle Acceptatie: Het zien van de ironie in het falen, te midden van de overtuiging dat het project een triomf zou worden.
- Onenigheid met de manager: Boosheid op de manager voor ongegronde conclusies, vooral omdat de betreffende persoon zich maximaal heeft ingezet.
- Vooruitkijken en Toewijding: “Ik zal mijn uiterste best doen in de komende projecten om alsnog succesvol te zijn.”
- Kritiek op het Management: Het toeschrijven van het falen aan de gebrekkige aanwijzingen tijdens het project, met vertrouwelijke fluisteringen naar medewerkers over het ‘waardeloze management.’
- Moeite met de Intensiteit: Weinig moeite met het projectresultaat, maar wel met de emotionele heftigheid van de manager. Gedachte: “Doe normaal!”
- Boosheid op Externe Factoren: Woede jegens externe factoren, zoals klanten of marktomstandigheden, die volgens de betrokkene duidelijk in het nadeel waren.
- Observerende Kalmte: Zichzelf afzijdig houden, de gehele situatie emotioneel afstandelijk bekijken.
- Constructieve Dialoog: Verlaat de vergaderruimte en zoekt de manager op om een constructief gesprek aan te gaan.
Na dit voorval verlaat vrijwel iedereen het kantoor met een ontevreden gevoel, en waarschijnlijk met een oordeel over de reactie van de manager. De gedeelde ervaring van een tegenvaller brengt echter verschillende reacties teweeg, waarbij elke reactie meer zegt over de persoon zelf dan over het management. Elk individu draagt zijn eigen karakter, achtergrond en professionele geschiedenis, en reageert op basis van persoonlijke geraaktheid. Deze gevarieerde reacties onthullen dat in oordelen de individuele geraaktheid van de betrokkenen weerspiegeld wordt.
Jouw oordeel
Jouw oordelen mogen je uitnodigen om naar jezelf te kijken. Om dat wat er in jou speelt te gaan omarmen, om te kijken waar jouw deel zit en om daar op een zorgvuldige en liefdevolle manier mee om te gaan. Het doorlopen van dat proces kan je veel meer in de vrijheid zetten. Dan kan je de tirade van de manager ook bij de manager laten en niet op jezelf gaan betrekken. De manager met zijn uitbarsting zou overigens bij zichzelf te rade kunnen gaan waarom hij zo explosief heeft gereageerd. Zijn woede-uitval zegt iets over hem en niet over het team. Er waren veel andere mogelijkheden om het onverwachte verlies van het team bespreekbaar te maken.
Meer inzicht krijgen over oordelen?
Wil jij meer inzicht in jouw oordelen over anderen én jezelf, en hiermee aan de slag? Bij StartValue helpen wij je graag verder op weg naar een gelukkiger (werk)leven met meer innerlijke vrijheid. Kijk op de website voor ons coachingsaanbod. Een vrijblijvend kennismakingsgesprek inplannen kan ook.
Over Miranda Hogervorst
Al 25 jaar coach ik mensen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Ik richt mij met name op stress, angsten en burn-out. Mensontwikkeling is mijn vak en mijn passie. Als gevolg van mijn empathische benadering zorg ik ervoor dat er de aandacht naar persoonlijke prestaties gaat. Oude patronen worden doorbroken. Heb je last van eenzaamheid, slaapgebrek, wat is persoonlijk leiderschap? Personeelsproblemen? Of zit je in een conflict? Wat drijft iemand, wat is zijn of haar passie? Mensen maken weer verbinding met hun gevoel. Hierdoor leren ze signalen op tijd te herkennen en bewaken hierdoor hun grenzen. Naast luisteren en reflecteren, ga ik ook direct en praktisch te werk waardoor mensen weer in beweging komen.
Ik hou enorm van wandelen in de natuur , het buiten zijn. Daarnaast doe ik aan hardlopen en ben ik in het weekend vaak te vinden in onze volkstuin.
