Er is steeds meer aandacht voor psychische klachten. Dat mag ook wel, als je de bevindingen leest van een recent onderzoek dat het Trimbos-instituut deed. Hieruit blijkt dat het aantal Nederlanders met een psychische aandoening de afgelopen twaalf jaar enorm is toegenomen. In de leeftijd van 18 tot 64 jaar is het percentage verhoogd van 17% naar 26%. En hoe zit dit nou met een burn-out? Is dit een psychiatrisch ziektebeeld? Deze vraag krijg ik geregeld.
Toename burn-out klachten: waar komt deze maatschappelijke ‘trend’ vandaan?
Ruim 3,3 miljoen volwassenen hebben het afgelopen jaar een psychische aandoening gehad. Opvallend blijkt de toename bij stemmings- en angststoornissen. De cijfers van de afgelopen jaren laten ook zien dat het aantal burn-out klachten toeneemt. Eén op de zes werknemers heeft burn-out gerelateerde klachten. Er wordt hierdoor soms zelfs gesproken over een stress epidemie. Het lijkt ook een beetje een trend van deze tijd te worden. Niet zo eentje waar je aan mee wil doen, maar die je overkomt als je niet heel goed je grenzen aangeeft. Resultaten van het onderzoek van TNO zeggen dat maar liefst 37% van alle werknemers het noodzakelijk vindt dat er maatregelen getroffen worden tegen werkstress.
Mogelijke verklaringen:
- Toegenomen werkdruk: Meer werk uitvoeren binnen dezelfde tijd, meer bureaucratie en meer gericht op prestatie gebonden beloningen;
- Minder zekerheid: Het meer werken met tijdelijke contracten met kans dat ze niet verlengd worden;
- Korte lijntjes tussen medewerkers en de manager zijn weggevallen: Er is minder tijd- en dus oog voor elkaar, waardoor je je minder gesteund kunt voelen;
- Het bestaan van mobieltjes en social media: Doordat deze niet meer weg te denken zijn, sta je constant ‘aan’. Je moet altijd en overal bereikbaar zijn.
Is een burn-out een psychische ziekte?
Een burn-out valt niet onder een officiële diagnose. Deze wordt daarom niet aangezien voor een ziekte. Het is echter een aandoening die naast lichamelijke verschijnselen ook zorgt voor psychische klachten en invloed heeft op je sociale leven. Daarom noem ik het zelf een tijdelijke staat van zijn. Het wordt gekenmerkt door een staat van fysieke, emotionele en mentale uitputting als gevolg van langdurige blootstelling aan stress. Burn-out kan echter wel grote gevolgen hebben voor iemands geestelijke gezondheid.
In de meeste diagnostische classificatiesystemen, zoals de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) of de ICD-10 (International Classification of Diseases), wordt burn-out niet als een aparte psychische aandoening erkend. Het wordt echter wel erkend als een beroepsfenomeen dat invloed heeft op de gezondheid en het welzijn van mensen.
Het is belangrijk om te begrijpen dat de term “psychische ziekte” meestal wordt gebruikt om specifieke psychiatrische aandoeningen aan te duiden, zoals depressie, angststoornissen, bipolaire stoornis, schizofrenie, enzovoort. Burn-out wordt over het algemeen gezien als een werk gerelateerd fenomeen dat verband houdt met stress en overbelasting, maar het wordt niet beschouwd als een specifieke psychische ziekte in de medische diagnosecriteria.
Burn-out en andere psychiatrische ziektebeelden
De psychiatrie is complex. Vooral als diverse klachten van de ene aandoening de andere overlappen of versterken. Als ADHD’er loop je bijvoorbeeld meer risico op een burn-out. Zit je in een burn-out, dan kan je met bijbehorende angstklachten weer een angststoornis ontwikkelen. Daarnaast kan er een gerelateerde psychische stoornis meespelen, zoals een stemmingsstoornis. De vraag is wat eerder was: de kip of het ei. Een gerelateerde psychische stoornis kan vandaar meespelen bij een burn-out.
‘Mental health is not a destination, but a process. It's about how you drive, not where you're going’ (Noam Shpancer)
Ben ik overbelast, uitgeput, ben ik gek of heb ik een stoornis?
Ik denk niet dat je zozeer jezelf in een ´psychisch hokje´ hoeft te stoppen om dan daar ook nog een bepaalde zwaarte aan te hangen. Ik ben er oprecht geen voorstander van, want elk mens is uniek en laten wij kijken hoe zit het bij jou. De essentie zit hem vooral in het oog hebben voor jezelf, hoe jij je voelt en je werkt aan je gezondheid. Alleen jij kent jezelf het beste en weet wanneer je aan de bel moet trekken.
Het beestje hoeft geen naam te hebben om jezelf ziek te melden als je niet meer kan. Je hoeft niet ‘gek’ te zijn om eindelijk voor jezelf te kiezen. Daar ligt juist je kracht. Ik wil het ook altijd benaderen vanuit de positieve kant, wat is of was er wel en wil ik de mensen weer een positief zicht geven op de situatie en een duidelijk doel wat je voor gaat, kortom vertrouwen naar de toekomst toe.
Mocht je onderstaande klachten hebben wat te doen?
Deze signalen kunnen duiden op een actie:
- Piekeren;
- Spontane huilbuien hebben;
- Enorm vermoeid zijn;
- Last van hoofdpijn, migraine of duizeligheid;
- Overprikkeld raken;
- Snel geïrriteerd zijn;
- In paniek raken;
- Rugpijn of nekpijn;
- Vergeetachtigheid en concentratieproblemen.
Zijn meerdere van deze klachten bij jou van toepassing? Dan wil ik je op het hart drukken om vanaf nu mild voor jezelf te zijn. Juist als je je verloren voelt. Heb geduld met jezelf om de kracht te vinden om je angsten onder ogen te zien.
Ontspanningsoefeningen helpen hierbij, los van het zoeken naar de bron van jouw klachten:
- Zoek de stilte op in de natuur. Laat je smartphone thuis en heb alleen aandacht voor wat de natuur je biedt. Het leegt je hoofd en voed je met nieuwe energie.
- Doe elke dag een of meerdere meditatieoefeningen. Je kunt kiezen voor speciale geleide meditaties op bijvoorbeeld YouTube of meditatie apps.
- Plan genoeg momenten in op een dag om ‘niks’ te doen. Ga weg van welk scherm dan ook om even geen nieuwe prikkels tot je te nemen.
Behoefte aan houvast en coaching bij ongezonde stress, overspannenheid of een burn-out?
Ben je ingestort en weet niet meer hoe je nu verder moet? Als je veel te lang een veel te grote last op je schouders hebt gedragen, wordt het tijd dat je die loslaat. Je hoeft niet altijd alles maar alleen op te lossen. Zoek alsjeblieft hulp. Praat met je partner, familie of vrienden die je dierbaar zijn. Laat weten hoe je je voelt waardoor zij je kunnen ondersteunen. En vraag om professionele hulp om uit je burn-out of angststoornis op te krabbelen. Wij bij StartValue zijn hierin gespecialiseerd. Kijk bij ons coachingsaanbod of dit je aanspreekt. Wie weet lopen we met jou mee op jouw weg naar een Leven met Lef. Wil je meer lezen, bekijk dan onze blogs. Nieuwsgierig? Neem dan een kijkje bij het aanbod van StartValue of maak vrijblijvend een afspraak voor een kennismakingsgesprek.
Over Miranda Hogervorst
Al 25 jaar coach ik mensen bij hun persoonlijke ontwikkeling. Ik richt mij met name op stress, angsten en burn-out. Mensontwikkeling is mijn vak en mijn passie. Als gevolg van mijn empathische benadering zorg ik ervoor dat er de aandacht naar persoonlijke prestaties gaat. Oude patronen worden doorbroken. Heb je last van slaapproblemen, eenzaamheid, vermijdingsgedrag of wil je weer eens werkplezier ervaren? Wat kun je doen aan je zelfontwikkeling? Wat drijft iemand, wat is zijn of haar passie? Mensen maken weer verbinding met hun gevoel. Hierdoor leren ze signalen op tijd te herkennen en bewaken hierdoor hun grenzen. Naast luisteren en reflecteren, ga ik ook direct en praktisch te werk waardoor mensen weer in beweging komen.
Ik hou enorm van wandelen in de natuur het buiten zijn. Daarnaast doe ik aan hardlopen en ben ik in het weekend vaak te vinden in onze volkstuin.
