Wil je zelf alle touwtjes in handen hebben? Vertrouw je een ander niks toe en geeft het jou meer geruststelling om dingen zelf te doen? Dan zou je wel eens last van controledwang kunnen hebben. De hoeveelheid verantwoordelijkheden die je zo allemaal naar je toetrekt kan uitmonden in een burn-out en andere problemen. Die last kan van je schouders vallen door juist controle los te leren laten…
Hoe herken je iemand met controledwang?
Bij controledwang is er sprake van een verhoogde neiging om controle te willen houden over situaties. Of het nu thuis is, waarbij jij altijd de was wil doen, omdat je partner vast de verkeerde kleuren bij elkaar doet. Het huis schoonmaken doe je ook zelf, want de ander doet het volgens jou niet grondig genoeg en het kan zijn dat de beeldjes dan net anders op de kast terug zijn gezet, dan jij wil. Op werk wil je ook dat alles op jouw manier gaat, “anders gaat het fout”.
6 kenmerken van iemand met controledwang:
1. Alles zelf willen doen.
Aan anderen taken overlaten, maakt dat je geen zicht hebt op wat zij doen en of ze het wel goed genoeg uitvoeren.
2. Ervan overtuigd zijn alles beter te weten.
Daarom moet alles op jouw manier gaan. Gaan dingen toch anders, dan is er paniek en is het huis (of kantoor) te klein.
3. Moeite hebben met delegeren.
Je bent bang dat het dan verkeerd gaat en een ander het verknoeit.
4. Altijd willen weten wat er speelt.
Als je ergens geen invloed of controle over hebt, ben je er constant mee bezig in je hoofd. Daarom bemoei je je er liever mee.
5. Perfectionistisch zijn.
Als je een keer een foutje maakt, ben je heel streng voor- en teleurgesteld in jezelf.
6. Hoge eisen aan je omgeving hebben.
Mensen kunnen je niet gauw tevreden stellen, ze doen het niet (snel) goed in jouw ogen.
Waar komt controledwang vandaan?
Controledwang ontstaat nooit uit een plek van innerlijke vrede.
Factoren die meespelen:
- Erfelijke aanleg;
- Angst;
- Onzekerheid;
- Ingrijpende gebeurtenissen;
- Karaktereigenschappen
Bij omstandigheden als relatieproblemen of gezondheidsproblemen, kan de behoefte om controle te willen hebben over situaties, toenemen. Als er veel onzekerheden op je pad komen, wil je je namelijk vastklampen aan zaken die je wel een veilig gevoel geven. Dat neemt op dat moment een stukje onrust en angst weg.
Controledwang kan ook in het ‘aard van het beestje’ zitten. Het zit bijvoorbeeld in je karakter om perfectie na te streven of je herkent ditzelfde gedrag van je moeder. Ook onzekerheid kan voor controledwang zorgen. Juist als je zelfvertrouwen laag is, kan je extra streng voor jezelf zijn.
‘Let go of what you can't control, you'll feel lighter’. (NotSalmon)
Welke gevolgen heeft controledwang?
Controle willen houden hoeft niet slecht te zijn. Het kan getuigen van toewijding en je ergens in bijten om het goed te laten verlopen. Wel is het belangrijk om je grenzen te kennen. Zo voorkom je dat je jezelf voorbij rent, wat dergelijke problemen veroorzaakt:
- Constant onrustig voelen, piekeren
Eigenlijk sta je altijd aan. Je hoofd staat nooit stil, wat je altijd een opgejaagd gevoel geeft.
- Niet kunnen genieten van het moment
De focus op het controle houden leid je af van momenten dat je zou moeten ontspannen.
- Uitputting
Alles onder controle willen houden kost enorm veel (onnodige) tijd en energie. Dit kan je slopen.
- Veel stress met kans op een burn-out
Denken dat je de wereld op je schouders moet dragen, breekt op den duur op.
- Negatieve impact op je relaties
Collega’s kunnen het gevoel hebben op hun tenen te moeten lopen en vinden het lastig om met je samen te werken. Ook privé kunnen relaties onder druk komen te staan.
Hoe laat je controle los? Gebruik deze 6 tips
1. Houd een dagboek bij
Maak inzichtelijk waar je controle over wilt. Bedenk: “Wat is het ergste wat er kan gebeuren als mijn partner het huis schoonmaakt of mijn collega die taak op zich neemt?” Dit helpt relativeren.
2. Onderneem ontspannende activiteiten
Denk aan meditatie. Het helpt je hoofd legen van piekeren, angstige gedachtes en maakt plaats voor meer vertrouwen.
3. Leer omgaan met je angsten
Het kan zijn dat je heftige gebeurtenissen nog moet verwerken. Tijd voor jezelf, rust en reflecteren is dan altijd raadzaam. Hulp van een therapeut of coach kan nodig zijn.
4.Werk aan je zelfvertrouwen
Vertrouwen begint bij jezelf. Zit het in de kern goed, dan volgt het vertrouwen in anderen en durf je makkelijker op een ander te leunen, waardoor je meer ademruimte krijgt aan (werk)last.
5. Accepteer dat je niet overal controle over hebt
Niet op wat jouw omgeving doet, op ziektes of het verlies van een baan. Wees je bewust waar je wél invloed op hebt. Dat is bijvoorbeeld zo goed mogelijk je werk uitvoeren en gezond mogelijk te leven.
6.Wees lief!
Wees wat zachter voor jezelf en voor je vrienden, familie en collega’s. Stel je eens voor hoe het is voor hen om constant het gevoel te hebben dat ze nooit aan jouw verwachtingen kunnen voldoen. Je kwetsbaar opstellen naar iedereen die je lief hebt, maakt jou wie je werkelijk bent en wordt zoveel meer omarmd!
Heb je angstklachten en/of controledwang?
Wanneer je leert om de controle los te laten en om te gaan met je angsten, dan sta je ook weer de mooie dingen in je leven toe. Met het coachingsaanbod van StartValue kunnen we je hierbij helpen.
Over Miranda Hogervorst
StartValue staat klaar om individuen en teams te ondersteunen bij stress, angst, burn-out, loopbaanvraagstukken en organisatievraagstukken. Met ruim 27 jaar ervaring heb ik een passie ontwikkeld voor menselijke ontwikkeling. Mijn aanpak is gebaseerd op empathie, luisteren en reflectie. Ik ben trots op onze kernwaarden van betrokkenheid, kwaliteit en autonomie.
Ik ben begonnen als jobcoach en later doorgegroeid tot directeur-bestuurder. Dankzij mijn levenservaring en werkervaring maak ik gemakkelijk verbinding op alle niveaus en ga ik ingewikkelde vraagstukken niet uit de weg. Het is mijn missie om mensen te coachen bij het overwinnen van stress, angsten en burn-out zodat zij meer vrijheid en blijheid ervaren.
